Ticaret Bakanlığı’nın desteğiyle, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Üyesi Devletler Arasında Tercihli Ticaret Sistemi ve (TPS-OIC) Ticaret Müzakereleri Komitesi 3. Bakanlar Toplantısı düzenlendi. 42 ülkenin temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantı Çamlıca Camii İmamı İshak Danış’ın Kur-an’ı Kerim tilavetiyle başladı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın açılış konuşmasının ardından toplantı basına kapalı olarak devam etti.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ticaret Müzakereleri Komitesi 3. Bakanlar toplantısında açılış konuşmasına helikopter kazasında hayatını kaybeden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve ekibi için taziye dileklerini ileterek başladı. Bakan Bolat, “Hepinizin malumudur ki geçen yıl 7 Ekim’den bu yana İsrail yönetimi tüm dünyanın gözleri önünde başta Gazze’de ve daha sonra da Refah’ta bu yüzyıl en hoyrat katliamlarından biri gerçekleştiriyor. Abluka nedeniyle zaten bir açık hava hapishanesinden dönen Gazze’yi şimdi devasa bir çocuk ve kadın mezarlığına çevirdiler. Kuvözdeki bebekleri öldürecek, hastaneleri, ibadethaneleri, okulları, camileri, hatta kiliseleri, yardım malzemesi götüren kamyonları dahi bombalayacak, gıda sırası bekleyen masum sivillerin tepesine bomba yağdıracak kadar insanlıklarını kaybettiler. İsrail yönetiminin ve ordusunun daha fazla kan dökülmeden, fazla çocuk, kadın, yaşlı, sivil insanlar ölmeden, insanlığa dair umutlar daha fazla kaybolmadan bir an önce durdurulması ve kalıcı, derhal bir ateşkese zorlanması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
İslam dünyasının İsrail’in saldırıları karşısında birlik ve beraberlik içerisinde bir duruş sergilediğini söyleyen Ömer Bolat, “Saldırılar başladıktan kısa bir süre sonra yapılan Arap Ligi zirvesinde, hemen ardından Kasım ayında Riyad’ta Suudi Arabistan’ın ev sahipliğinde yapılan İslam İşbirliği Teşkilatı Liderler zirvesinde, Mart ayında düzenlenen Olağanüstü Dışişleri Bakanları Konsey Toplantısında, 15. İslam Zirvesi’nde ve son olarak da 2 gün önce düzenlenen D-8 Dışişleri Bakanları Zirvesi’nde İslam dünyası, Filistin’e ve Gazze’ye olan desteğini net bir şekilde ortaya koymuştur. Ticaret Bakanları olarak bizler de Filistin’e desteğimizi göstermeliyiz. Bu kapsamda bugün kabul edeceğimiz deklarasyonda tepkimizi net bir şekilde göstermemiz gerektiğine inanıyoruz. Biz aramızda 9.5 milyar dolarlık yıllık dış ticaret olmasına rağmen İsrail ile ticareti Türkiye olarak durdurduk. Bu sebeplere riayet ederek elimizden geleni hep birlikte yapacağız, yapmaya devam edeceğiz. Nihayetinde zafer Cenab-ı Allah’tan diyoruz” diye konuştu.
Jeopolitik gerilimlerin, küresel ölçekte yaşanan enflasyonist sürecin ve Merkez Bankalarının uyguladığı sıkı para politikalarının, tüketimi, üretimi ve yatırımları baskılaması gibi birçok uluslararası belirsizlik ve risk faktörlerinin 2023’te küresel ekonomide ve küresel ticarette aşağı yönlü bir baskı oluşturduğunu söyleyen Bakan Bolat, “Covid-19 pandemisinin ardından görülen 2021-2022 yılındaki güçlü toparlanmanın aksine 2023 yılında üretim ve ticarette küresel alanda belirgin bir düşüş yaşanmış, küresel büyüme tarihsel ortalamanın oldukça altında kalmıştır. Küresel ticaret de küçülme kaydetmiştir. Dünya Ticaret Örgütü, Nisan ayı küresel ticaret görünümü ve istatistikleri raporuna göre dünya mal ticaret hacminin 2024 yılında yüzde 2.6 oranında büyümesi beklenirken tarihsel ortalama olan yüzde 5’in altında olan bir rakamdan bahsediyoruz. Uluslararası Para Fonu IMF 2024 yılı Nisan Ayı Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nda 2024 yılı için küresel büyüme tahminini yüzde 3.2’ye çıkarmıştır. 2025 yılı küresel büyüme tahminini ise yüzde 3.2 olarak sabit bırakmıştır” diye konuştu.
Bu düşüşten İslam İşbirliği Üyesi ülkelerinin de nasibini aldığını söyleyen Bolat, “İslam İşbirliği teşkilatı üye ülkelerinin toplam ihracatı 2022’ye kıyasla yüzde 1.9 oranında geriledi. Son 5 yılda İslam İşbirliği Teşkilatı üye ülkeler arasındaki ticaret oranımız yüzde 20 civarında seyrediyor. Halbuki İslam İşbirliği Teşkilatının 2025 yılı için eylem planında, üye ülkelerin birbirleri arasındaki ticaretin, toplam ticaretlerine oranı olarak yüzde 25’e çıkmayı hedeflemiştik. Bu hedefimizi gerçekleştirmekten henüz uzak olduğumuzu üzülerek görüyoruz. Yeni planda yüzde 25’in de ötesinde bir hedef belirlememiz gerektiği kanaatindeyiz” dedi.
Bu hedeflerin sadece Tercihli Ticaret anlaşmasında bulunan 13 ülke ve belirli sayıda ürünle gerçekleştirilemeyeceğini söyleyen Bakan Bolat, “Taraf ülke sayısını artırmak en basit çözüm; ancak gerçeklerle de yüzleşmemiz gerekiyor. Son 20 yıldır, her yıl İSEDAK toplantılarında üye ülkeler TPS-OIC anlaşmalarına taraf olmaya davet ediliyor ve şu anda 13 üye ülke anlaşmaya taraf konumunda. Demek ki var olan anlaşmalar üye ülkelerimiz için yeterince cazip görünmüyor. Bazı üye ülkelerin Gümrük Birlikleri’nin olduğunu ve bu ülkelerin herhangi bir mal ticareti anlaşmasına sıcak bakamayacağını da unutmamamız gerekiyor. Dolayısıyla Gümrük Birliği yükümlülüklerine halel yani zarar getirmeyecek ticari alanlarda da işbirliği imkanlarını araştırmamız gerekiyor” cümleleriyle konuşmasını bitirdi.
